Ανατομία της μύτης
Ανατομία ρινός και παραρρινίων κόλπων (εγκάρσια τομή): 1. Ρινικό διάφραγμα 2. Τετρημένο πέταλο του ηθμοειδούς 3. Οφθαλμικός κόγχος 4. Παπυρώδες πέταλο του ηθμοειδούς 5. Μέση ρινική κόγχη 6. Κάτω ρινική κόγχη 7. Μέσος ρινικός πόρος 8. Κάτω ρινικός πόρος 9. Γναθιαίος κόλπος 10. Ηθμοειδείς κυψέλες.
Αποτελεί το πρώτο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος. Χρησιμεύει στο "φιλτράρισμα" του εισπνεόμενου αέρα κατά τη μεταφορά του στους πνεύμονες, μέσω του φάρυγγα, του λάρυγγα, της τραχείας και των βρόγχων. Εξωτερικώς, διακρίνουμε την κορυφή ή ακρορρίνιο, τη ράχη, τη ρίζα ή ριζορρίνιο, το μεσοφρύο, τη στυλίδα, τους μυκτήρες και τέλος τους άνω και κάτω πλάγιους ρινικούς χόνδρους.
Το σχήμα της ρινός προκύπτει από τον οστεοχόνδρινο σκελετό, ο οποίος κατά την οστέινη μοίρα σχηματίζεται από τα δύο ρινικά οστά, τη μετωπιαία απόφυση της άνω γνάθου και τις δύο πρόσθιες ρινικές άκανθες, κατά τη χόνδρινη μοίρα σχηματίζεται από το χόνδρο του ρινικού διαφράγματος, τους δύο πλάγιους ρινικούς χόνδρους, τους δύο μείζονες πτερυγιαίους χόνδρους και μερικούς ελάσσονες χόνδρους.
Το δέρμα της ρινός κατά την οστέινη μοίρα είναι λεπτό, δίχως λίπος, με λεπτές τρίχες. Καθίσταται παχύ με λίπος κατά τη χόνδρινη μοίρα, όπου και εμφανίζει άφθονους και μεγάλους σμηγματογόνους αδένες.
Οι μύες της ρινός εκατέρωθεν είναι ο ρινικός μυς, ο καθελκτήρας του ρινικού διαφράγματος, ο πρόσθιος και οπίσθιος διαστολέας των μυκτήρων, ο ανευρύνων τη ρίνα, ο ελάσσων καθελκτήρας των μυκτήρων, ο πυραμοειδής και ο ανελκτήρας του άνω χείλους και του πτερυγίου της ρινός. Οι μύες της ρινός βρίσκονται κάτω από το δέρμα και νευρώνονται από το προσωπικό νεύρο.
Η ρινική κοιλότητα είναι μεγάλη ασύμμετρη κοιλότητα, η οποία βρίσκεται στη μέση γραμμή του προσώπου, κάτω από τη βάση του εγκεφαλικού κρανίου και υπεράνω του κοίλου του στόματος, μεταξύ των δύο οφθαλμικών κογχών.
Το ρινικό διάφραγμα είναι ένα χώρισμα. Βρίσκεται στη μέση γραμμή της ρινικής κοιλότητας και σχηματίζεται προς τα άνω από το κάθετο πέταλο του ηθμοειδούς οστού, προς τα εμπρός από το χόνδρο του ρινικού διαφράγματος, το τομικό οστό και τη μεμβρανώδη στυλίδα, προς τα κάτω από την ύνιδα, τα γναθιαία και τα υπερώια οστά και προς τα πίσω από τη σφηνοειδή ακρολοφία. Το ρινικό διάφραγμα χωρίζει τη δεξιά από την αριστερή ρινική θαλάμη, έκαστη των οποίων αρχίζει από το μυκτήρα που οδηγεί στην πρόδρομο της ρινός, συνεχίζεται στην ιδίως ρινική κοιλότητα και μεταπίπτει προς τα πίσω στο φάρυγγα μέσω των ρινικών χοανών.
Οι μυκτήρες έχουν την ιδιότητα να συστέλλονται, δημιουργώντας αρνητική ενδορρινική πίεση και να διαστέλλονται, επιτρέποντας την είσοδο αέρα εντός της ρινικής κοιλότητας.
Ο πρόδρομος της ρινός είναι το πρόσθιο τμήμα της ρινικής κοιλότητας. Εσωτερικά καλύπτεται από δέρμα με σμηγματογόνους αδένες, τρίχες μακριές και παχιές, τις μήριγγες, οι οποίες χρησιμεύουν στην κατακράτηση των μεγάλων σωματιδίων του εισπνευόμενου αέρα. Αποτελεί την είσοδο στη ροή του εισπνεόμενου αέρα και εκτελεί τη διήθηση, τη θέρμανση και την εφύγρανσή του.
Οι ιδίως ρινικές θαλάμες βρίσκονται κάτω από τον πρόσθιο κρανιακό βόθρο. Έκαστη ρινική θαλάμη επικοινωνεί με τους παραρρίνιους κόλπους (μετωπιαίους, σφηνοειδείς, ιγμόρεια άντρα, ηθμοειδείς κυψέλες) με τον οφθαλμικό κόγχο, με τη στοματική κοιλότητα, με την κρανιακή κοιλότητα και με τον πτερυγοϋπερώιο βόθρο. Στο σχηματισμό τους συμβάλλουν 14 οστά, ήτοι τα 2 ρινικά, τα 2 δακρυϊκά, τα 2 άνω γναθιαία, οι 2 κάτω ρινικές κόγχες, το ηθμοειδές, το σφηνοειδές, η ύνις, το μετωπιαίο και τα 2 υπερώια οστά.
Κάθε ρινική θαλάμη παρουσιάζει άνω, κάτω, έσω και έξω τοίχωμα. Το άνω τοίχωμα ή οροφή της ρινικής κοιλότητας σχηματίζεται, από εμπρός προς τα πίσω, από τους πτερυγιαίους χόνδρους, τα ρινικά οστά, το τετριμμένο πέταλο του ηθμοειδούς και το σώμα του σφηνοειδούς οστού. Από το τετριμμένο πέταλο του ηθμοειδούς διέρχεται το δίκτυο των ινών του οσφρητικού νεύρου (οσφρητικά νημάτια). Το έσω τοίχωμα ή ρινικό διάφραγμα είναι οστεοχόνδρινο και αποτελεί χώρισμα της ρινικής κοιλότητας. Το κάτω τοίχωμα ή έδαφος χωρίζει τη ρινική κοιλότητα από την στοματική κοιλότητα και σχηματίζεται από τις υπερώιες αποφύσεις της άνω γνάθου και τα οριζόντια πέταλα των υπερώιων οστών. Το έξω ή πλάγιο τοίχωμα σχηματίζεται από την άνω γνάθο, το δακρυϊκό οστό, το σφηνοειδές και την κάτω ρινική κόγχη.
Στο πλάγιο τοίχωμα προέχουν η άνω, η μέση και η κάτω ρινική κόγχη, από τις οποίες η άνω και η μέση ανήκουν στο ηθμοειδές οστό, η δε κάτω αποτελεί ανεξάρτητο οστό. Κάτω από κάθε ρινική κόγχη, βρίσκονται αυλακοειδείς σχισμές, οι οποίες επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα, οι ρινικοί πόροι. Κάτω από τη ρινική κόγχη, βρίσκεται ο κάτω ρινικός πόρος, στον οποίο εκβάλλει ο ρινοδακρυϊκός πόρος. Στο μέσο ρινικό πόρο εκβάλλουν ο μετωπιαίος κόλπος, ο γναθιαίος κόλπος και οι πρόσθιες ηθμοειδείς κυψέλες. Στον άνω ρινικό πόρο εκβάλλουν οι οπίσθιες ηθμοειδείς κυψέλες. Πάνω και πίσω από τη ρινική κόγχη, βρίσκεται το σφηνοηθμοειδές κόλπωμα, στο οποίο εκβάλλει ο σφηνοειδής κόλπος.